بازیابی کیف پول را میبایست به اطرافیان خود نیز آموزش دهید و لینک این گام را برای آنها هم ارسال کنید تا هر زمان که نیاز بود بتوانند به این آموزش مراجعه نمایند.
قبل از آنکه وارد بحث اصلی این گام یعنی بازیابی کیف پول ارز دیجیتال یا همان وَلِت شویم به نظرم میبایست دانش خود را در زمینه ساخت و مدیریت ولتها و حسابهای کاربری در اینترنت و دنیای سایبریِ امروز بالاتر ببریم.
تصور کنید که اپلیکیشن اینستاگرامی که روی گوشی موبایلتان نصب کرده بودید به هر دلیلی پاک یا حذف شود یا اصلاً گوشی موبایل یا کامپیوترتان طوری خراب شود که دیگر نتوانید به اطلاعات داخل آن دسترسی داشته باشید. در این مواقع ممکن است تمام یا قسمتی از اطلاعات شما برای همیشه از دست برود. یا ممکن است بتوانید تمام یا قسمتی از اطلاعات خود را در یک گوشی موبایل یا کامپیوتر دیگر، بازیابی یا ریکاوِری (Recovery) کنید.
از همان اول به فکر روزِ بازیابی کیف پول باشیم
برای اینکه بتوانید در آینده و در زمانهای بحرانی، حسابهای کاربری خود در شبکههای اجتماعی یا ایمِیل یا کیف پول ارز دیجیتال خود را بازیابی و اِحیا کنید میبایست از همین امروز به فکر آن موقع باشید. در خصوص حساب کاربری یا اِکانتِ (Account) ایمیل یا شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام، فیسبوک، توئیتر و پیامرسانها نظیر واتس اپ، تلگرام یا… معمولاً از طریق یکی از روشهای زیر میتوانید مجدداً در یک گوشی موبایل یا کامپیوتر، وارد حساب خود شوید:
- از طریق نام کاربری (یوزِر نِیْم Username) و رمز عبور (پَسوُرْد Password)
- از طریق شماره موبایل شخصیِ خود (شماره موبایلی که سند مالکیت آن به نام خود شماست)
- از طریق ورود دو مرحلهای (2FA) یا رمز یک بار مصرف (One-Time Password – OTP)
- از طریق عبارت یادآور (Mnemonic Phrases)
- در برخی موارد از طریق کارت شناسایی (نظیر کارت ملی، کارت اقامت، پاسپورت و…)
- از طریق ترکیبی از روشهای بالا
همانطور که مشاهده میکنید، باید از همان روز اولِ ساختِ ولت یا حساب کاربری، عبارت یادآور یا نام کاربری و رمز عبور خود را به خاطر بسپاریم یا در جایی امن از آن نگهداری نمائید تا هرگاه که نیاز به بازیابی ولت ارز دیجیتال خود داشتید به مشکلی بر نخورید. یا اینکه از سیم کارتی که به نام خودتان خریداری کردهاید استفاده نمائید تا در صورت عدم دسترسی به سیم کارت یا مفقود شدنِ آن و در نتیجه، عدم دسترسی به حساب کاربریای که به کمک آن سیم کارت ساخته بودید، بتوانید با مدارک شناساییِ معتبر، سیم کارت خود را مجدداً از اپراتور تلفن همراه مربوطه دریافت نمائید.
از طرف دیگر باید در حفظ و نگهداری اطلاعات مربوط به ورود دو مرحلهای بسیار کوشا و هوشیار باشیم چراکه اگر به نرمافزارها یا ابزارها یا اطلاعاتِ روش ورود دو عاملیِ خود دسترسی نداشته باشیم، شاید دیگر هیچوقت نتوانیم به حساب خود دسترسی پیدا کنیم!
در مورد فعال سازی یا استفاده از ورود دو مرحلهای یا دو عاملی (2FA)، حتماً از یک متخصص، مشاوره یا مشورت بگیرید.
در خصوص ساخت حسابهای بانکی یا حسابهایی که نیاز به احراز هویت دارند، حتی اگر در آینده نام کاربری و رمز عبور خود را نیز فراموش کنید، میتوانید دوباره با مراجعه به بانک یا اپلیکیشن یا وبسایت مربوطه، یک بار دیگر از طریق احراز هویت با مدارک شناساییِ معتبر، برای دریافت نام کاربری و رمز عبور جدید، اقدام نمائید.
وقتی در مورد احراز هویت صحبت میکنیم باید بدانیم که اغلب، احراز هویت از طریق یک کارت شناسایی مانند کارت ملی، گذرنامه (پاسپورت)، کارت اقامت، گواهینامه رانندگی و به شکل کلی، کارت شناساییای که یک دولت یا یک سازمان آن را صادر کرده باشد، انجام میپذیرد.
ساختِ برخی از حسابهای کاربری مانند حساب کاربری اینترنتْ بانک، از طریق احراز هویت انجام میگردد و اگر زمانی به هر دلیلی نام کاربری و رمز عبور خود را فراموش کرده باشید، میتوانید بر خلاف بازیابیِ اغلب ولتهای ارز دیجیتال، مجدداً با گذراندن مراحل احراز هویت، به حساب کاربری خود دسترسی داشته باشید. از آنجا که اغلب وبسایتها یا اپلیکیشنهای مختلف تحت قوانین بین المللی و یا قوانین کشور خود، امکان ارائه خدمات به برخی از کشورها یا ملیتهای مشخص را، به دلایلی مثل تحریم، مبارزه با پولشویی یا… ندارند، میبایست در هنگام ساختن چنین حسابهایی دقت و هوشیاری بسیار زیادی به کار بریم تا از قفل شدن یا تحریم شدنِ داراییهای خود در آینده پیشگیری کنیم. البته اغلب چنین خدمات یا سرویسهایی همان ابتدا و هنگام ثبت نام، این هشدار و یادآوری را به شما انجام میدهند و یا اصلاً اجازۀ ساخت اکانت را به افرادِ تحریم شده یا افرادی با ملیتِ کشورهای تحریم شده نمی دهند.
در خصوص ثبت نام برای یک حساب ایمیل، یا وَلِتِ رمزارز یا حساب شبکههای اجتماعی، یا پیامرسانها، اغلب، چنین احراز هویتی انجام نمی پذیرد و میلیارها انسان در سراسر جهان بدون احراز هویت میتوانند چندین حسابِ ایمیل یا ولت یا اکانت شبکه اجتماعی برای خود بسازند اما در این حالت، مسئولیت حفظ و نگهداری از نام کاربری و رمز عبور، عبارت یادآور و… به عهده خود شماست و اگر زمانی این اطلاعات مهم را فراموش کنید یا به آن دسترسی نداشته باشید، هیچ شخص یا شرکتی نمیتواند حساب شما را به شما بازگرداند.
چند پیشنهاد در مورد ساخت یا مدیریت ولت و حساب کاربری
پیشنهادات من در خصوص انواع ولت و حسابهای کاربری به شرح زیر است:
پیشنهاداتی در خصوص سرویسهای ایمیل و شبکههای اجتماعی
ترجیحاً از شماره موبایل برای ثبت نام، ورود مجدد به حساب کاربری و تایید دو مرحلهای استفاده ننمائید. اگر قبلا شماره موبایل خود را به این اپها یا وبسایتها ارائه دادهاید، ابتدا ورود دو مرحلهای خود را روی Google Authenticator یا Microsoft Authenticator تنظیم یا فعال نمائید و سپس شماره موبایل خود را از حساب کاربری خود پاک یا حذف نمائید.
در مورد فعال سازی یا استفاده از ورود دو مرحلهای یا دو عاملی (2FA)، حتماً از یک متخصص، مشاوره یا مشورت بگیرید.
پیشنهاداتی در خصوص پیامرسان ها
در اغلب پیامرسانها مجبوریم از یک شماره موبایل جهت ثبت نام و ساخت اکانت استفاده نمائید. پس دقت داشته باشید که از شماره مویایلی استفاده نمائید که سند مالکیت آن به نام خود شما باشد. ضمناً ورود با رمز عبور (یا پین کد Pin Code) یا ورود دو مرحلهای را برای پیامرسان خود فعال نمائید. اگر مایل بودید میتوانید از پیامرسانهایی استفاده کنید که بدون شماره موبایل، امکان ساخت اکانت را میدهند!
پیشنهاداتی در خصوص ولت رمزارز
علاوه بر نکات امنیتی که در گام 14 به آنها اشاره کردم:
اگر مایل بودید، افراد امین خود را از محل نگهداری عبارت یادآور با خبر کنید و
روش ساخت و بازیابی ولت رمزارز را به افراد امین و مورد اعتماد خود آموزش دهید.مهدی بیک محمد لو
تا در صورت لزوم بتوانند کیف پول شما را برای شما یا به نیابت از شما بازیابی نمایند. در غیر این صورت ممکن است نه شما و نه عزیزان شما، هیچگاه به داراییهای رمزارزی شما دسترسی نداشته باشید.
بازیابی کیف پول رمزارز
بسیار خُب، از همان اول به فکر روزِ بازیابی بودیم و نکاتی که در گامهای مختلف بیان کردم را همواره رعایت کردیم اما در دنیای دیجیتال به روشهای مختلف و در شرایط گوناگونی که گاهی حتی قابل پیشبینی هم نیستند ممکن است اپِ ولت، گوشی موبایل، کامپیوتر یا حتی کیف پول سختافزاری ما، خراب یا مفقود شود. برای ما هیچ جای نگرانی نیست چون از قبل به فکر چنین روزی بودهایم. بلافاصله به عبارت یادآورِ کیف پول ارز دیجیتال خود که در جایی امن از آن نگهداری میکنیم مراجعه و ولت خود را از طریق زیر بازیابی مینمائیم:
- اپ ولت مورد نظر را نصب میکنیم.
- اینبار به جای انتخاب گزینۀ ساخت ولت جدید (Create a new wallet)، عبارتِ «یک ولت دارم» (I already have a wallet) یا بازیابی ولت (Recover a wallet) یا وارد کردن ولت (Import a wallet) یا وارد کردن از طریق عبارت یادآور (Import via mnemonic phrase) یا جملاتی مشابه را انتخاب مینمائید.
- کلمات یادآور را به همان ترتیبی که قبلا یادداشت کرده بودیم، تایپ میکنیم.
- در برخی از کیف پولها با نوشتن سه حرفِ اول از هر کلمه، بقیۀ حروف آن کلمه به شکل خودکار تایپ میشود. اینکه چرا برای عبارت یادآور، همان سه حرف اول هر کلمه کافی است، میتواند یک موضوع جالب و البته سرگرمکننده، برای تحقیق شما عزیزان باشد. نتایج تحقیقات خود را برای من ارسال کنید.
- هنگام تایپ یا نوشتن عبارت یادآور مراقب هستیم که در اطراف ما دوربین مدار بستهای روی صفحه گوشی یا مانیتور یا کیف پول سختافزاری ما متمرکز باشد.
- هنگام تایپ یا نوشتن عبارت یادآور دقت داریم که هیچ اپلیکیشن یا نرمافزاری از روی صفحه نمایش یا مانیتور، تصویربرداری نکند!
- از یک صفحه کلیدِ (کیبورد Keyboard) امن برای نوشتن یا تایپ کردن عبارت یادآور استفاده میکنیم. در گوشیهای موبایل از کیبوردی استفاده میکنیم که از همان روز اول، روی گوشی موبایل نصب بوده است. برخی افراد ممکن است به مرور زمان، کیبورد دلخواه خود را روی گوشی نصب کرده باشند. این اپلیکیشنها معمولاً ابزار مناسبی برای نوشتن یا تایپ عبارت یادآور یا رمزهای عبور نیستند. برخی از این اپها بدون آنکه شما متوجه شوید، اطلاعات تایپ شده توسط شما را ثبت (کی لاگِر Key Logger) و به یک هکر ارسال مینمایند تا در زمانی مناسب اقدام به سرقت اطلاعات یا رمزارزهای شما کنند. بدون آنکه حتی حدس بزنید از کجا ممکن است مورد سرقت واقع شده باشید.
بعد از یادداشت کلمات، به مرحله بعد میرویم. اما اگر با پیغام خطا مواجه شدیم احتمالاً این موارد را باید دوباره بررسی نمائیم:
- ممکن است کلمات را به همان ترتیبی که قبلا یادداشت کرده بودیم، ننوشته باشیم.
- ممکن است یک یا چند کلمه را تایپ نکرده باشیم.
- ممکن است در نوشتن کلمهای، اشتباه نگارشی یا خطای املایی داشته باشیم.
- معمولاً بین هر دو کلمه فقط به اندازۀ 1 فاصله (Space) باید فضای خالی وجود داشته باشد.
در صورت موفقیت، به مرحله بعد میرویم. در برخی ولتها باید یک نام دلخواه و یک رمز عبور برای ولت انتخاب کنیم. اگر بعداً این نام و رمز را فراموش کردید میتوانید اپ ولت را از روی گوشی حذف و مجدداً نصب کنید و مراحل بازیابی را دوباره انجام دهید و یک نام و رمز دلخواه دیگر برای ولت خود انتخاب نمائید.
در حقیقت مهمترین اطلاعاتی که در خصوص کیفهای رمزارزی وجود دارد همان عبارت یادآور است. نام و رمز یک کیف، تنها برای امنیت بیشتر هنگام استفاده از کیف میباشد. ضمناً این نام و رمز را نباید با نام کاربری و رمز عبور یک حساب کاربری، اشتباه گرفت. ممکن است در ولتهای مختلف نام و رمز الزامی نباشد. اما فعالسازی رمز یا پین کُد برای ورود به ولت میتواند به امنیت داراییهای رمزنگاری شدۀ شما کمک کند.
نهایتاً صفحه اول ولت خود را مشاهده خواهید کرد. باید کمی صبر کنید تا ولت با بازخوانی و فراخوانیِ داراییهای شما از بلاکچینهای مختلف، موجودی هر رمزارز را برای شما نمایش دهد.
سایر نکات مهم در بازیابی کیف پول ارز دیجیتال
معمولاً بعد از آنکه ولت خود را با موفقیت بازیابی میکنید باید کمی صبر کنید تا ولت با بازخوانی و فراخوانیِ داراییهای شما از بلاکچینهای مختلف، موجودی هر رمزارز را برای شما نمایش دهد. اما ممکن است برخی از توکنهایی را که قبلا به شکل دستی و دلخواه (Custom Tokens) در کیف پول خود وارد کرده بودید را در لیست رمزارزهای خود نبینید. اینجا نیز میبایست توکنهای پنهان را به شکل دستی، وارد (Import Custom Tokens) یا نمایان سازید. سطح مبحث وارد کردن توکنهای دلخواه کمی بالاتر از سطح مطالب این گام میباشد و شما عزیزان میبایست با تحقیق، آموزش یا مشاوره، به این مبحث نیز مسلط شوید. در صورت لزوم، برای من ایمیل ارسال کنید تا لینک مطالب آموزشی مربوطه را برایتان ارسال نمایم.
از طرف دیگر ممکن است توکنهایی را ببینید که هیچ وقت آنها را نخریده بودید! تعجب نکنید، بسیاری از این توکنها هَرزارز یا دِدکوین میباشند که در طی روزهای مختلف توسط پروژههای بلاکچینی، به شکل رایگان برای تعدادی از ولتهای تصادفی، ارسال میگردند. تعداد انگشت شماری از آنها نیز بخاطر نگهداریِ برخی از رمزارزها در ولت شما، به عنوان پاداش، به شما عرضه شده. به عنوان مثال قبلاً توکنی تحت عنوان APENFT با نمادِ NFT به دارندگان کوینِ Tron با نماد TRX پاداش داده شد.
به شکل کلی به توزیع رایگانِ توکن، اِیْرْدِراپ (Airdrop) میگویند. بررسیِ ریسک و خطرِ استفاده از توکنهای جدیدی که در ولت خود مشاهده میکنید بسیار مهم میباشد چون ممکن است با سوآپ یا فروش برخی از آنها، داراییهای دیگر شما هم از دست برود! پس با تحلیل فاندامنتال و بررسی ایردراپهای مربوط به هر کدام از آنها، هوشمندانه عمل کنید.
همانطور که در بخش «اطلاعات جانبی مهم در مورد ولت رمزارز» از گام 14 اشاره کردم، ممکن است در کنار هر سری عبارت یادآور، یک یادداشت مرتبط با آن هم از قبل نگهداری کرده باشیم. این یادداشت حاوی اطلاعات وبسایتها، صرافیهای داخلِ ولتها، و ولتهای دیگری است که از طریق همین عبارت یادآور قابل بازیابی یا بهرهبردای هستند. در نتیجه حین بازیابی یا پس از بازیابی، این اطلاعات را نیز مد نظر قرار دهید.
اکنون که یاد گرفتیم چگونه یک کیف پول ارز دیجیتال بسازیم و از آن استفاده و مراقبت کنیم، نوبت به آن میرسد که در گامهای 18 تا 21 یاد بگیریم چگونه بیتکوین یا هر رمزارز دیگر را بخریم.