وب3

وب3 (با نام وب 3.0 یا Web3.0 نیز شناخته می‌شود) ایده‌ای برای نسخه جدید وب جهانی است که مفاهیمی مانند تمرکززدایی، فناوری بلاک‌چین و اقتصاد مبتنی بر توکن را در خود جای داده است. برخی از فن‌آوران و روزنامه‌نگاران آن را با Web 2.0 مقایسه کرده‌اند که در آن داده‌ها و محتوا در گروه کوچکی از شرکت‌ها متمرکز شده‌اند که گاهی اوقات به آنها «شرکت‌های فناور بزرگ» (Big Tech) می‌گویند. اصطلاح وب3 در سال 2014 توسط Gavin Wood یکی از بنیانگذاران اتریوم ابداع شد و این ایده در سال 2021 مورد توجه علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال، شرکت‌های بزرگ فناوری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر قرار گرفت.

برخی از مفسران استدلال می‌کنند که نسل سوم وب امنیت داده‌ها، مقیاس پذیری و حریم خصوصی را برای کاربران افزایش می‌دهد و با نفوذ شرکت‌های فناور بزرگ مبارزه می‌کند. آنها همچنین نگرانی‌هایی را در مورد وب غیرمتمرکز وب3 مطرح می‌کنند و به پتانسیل امکان دستکاریِ کم و تکثیر محتوای مضر اشاره می‌کنند. برخی نسبت به تمرکز ثروت برای گروه کوچکی از سرمایه‌گذاران و افراد یا از دست دادن حریم خصوصی به دلیل جمع آوری اطلاعات گسترده تر ابراز نگرانی کرده‌اند. دیگران، مانند ایلان ماسک و جک دورسی، استدلال کرده‌اند که وب3 تنها به عنوان یک کلمه تبلیغاتی یا اصطلاح بازاریابی عمل می‌کند.

مقایسه وب 1.0 و وب 2.0 و وب3

در حالی که Web1.0 به کاربران امکان نوشتن HTML و خواندن محتوا را می‌داد، “Web2.0” تعاملات کاربر به کاربری را امکان پذیر می‌کرد که متاسفانه توسط چند غول رسانه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، گوگل و یوتیوب، به شکل انحصاری میان مردم دنیا رواج یافت.

جنبش وب3 با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطه‌ها را از بین ببرد.

ویژگی‌ها و امکانات وب جهانی در طی سال‌های اخیر تغییرات بنیادینی داشته که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

وب 1.0 (از سال 1990 تا سال 2005)

– صفحات وب پایه
– Html
– تجارت الکترونیک
– جاوا و جاوا اسکریپت

وب 2.0 (از سال 2006 تا امروز)

– متمرکز
– رسانه‌های اجتماعی
– محتوای ایجاد شده توسط کاربر (UGC)
– دسترسی از طریق موبایل
– دوربین و ویدئوی با کیفیت بالا
– اپلیکِیشن‌ها (برنامه ها)
– شرکت‌های بزرگ از داده‌های شما درآمدزایی می‌کنند
– ارتباطات پرسرعت
– دسترسی جهانی به اینترنت

نسل سوم وب (قریب الوقوع)

– غیرمتمرکز
– وب معنایی
– dApps
– کاربران از داده‌های خود کسب درآمد می‌کنند
– NFT ها
– VR و AR و متاورس
– بلاک‌چین‌های بدون نیاز به مجوز
– هوش مصنوعی
– قابلیت تبادل اطلاعات میان ابزارها و نرم‌افزارها

جنگ بزرگ Web3.0 علیه Web2.0

در Web 2.0 (همان محتوا و اپلیکیشن‌ها و وبسایتهایی که از سال 2000 تا امروز در حال استفاده از آنها بوده‌ایم) داده‌ها و محتوایی دارند که در گروه کوچکی از شرکت‌ها متمرکز شده‌اند که گاهی اوقات به آنها «شرکت‌های فناور بزرگ» (Big Tech) می‌گویند.

در چند سال اخیر، نسل سوم وب با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطه‌های بزرگ و انحصارطلب را از بین ببرد. برخی از جایگزین‌های اپ‌ها، کالاها، محصولات، خدمات و وبسایت‌های وب2 را در ادامه معرفی می‌کنم:

سیستم عامل

[one_half]

وب2:

مایکروسافت ویندوز Microsoft Windows

اپل آی او اس Apple iOS

گوگل اندروید Google Android

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

اتریوم Ethereum

سولانا Solana

اپتوس Aptos

پولکادات Polkadot

 

[/one_half_last]

گوشی موبایل

[one_half]

وب2:

اپل آیفون Apple iPhone

سامسونگ گلکسی Samsung Galaxy

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

سولانا ساگا Solana Saga

 

[/one_half_last]

شبکه اجتماعی

[one_half]

وب2:

متا فیسبوک Meta Facebook

متا اینستاگرام Meta Instagram

توییتر Twitter

 

[/one_half][one_half_last]

وب3 (شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز یا DeSoc):

استیم Steem

 

[/one_half_last]

موسیقی

[one_half]

وب2:

اسپاتیفای Spotify

اپل آی تونز Apple iTunes

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

آدیوس Audius

 

[/one_half_last]

جستجو

[one_half]

وب2:

گوگل Google

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

پریسرچ Presearch

 

[/one_half_last]

ثبت دامنه

[one_half]

وب2:

جوکر Joker

گو ددی GoDaddy

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

آن استاپبل دامینز – دامنه‌های توقف ناپذیر Unstoppable Domains

 

[/one_half_last]

پیام‌رسان

[one_half]

وب2:

متا واتس اپ Meta WhatsApp

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

استاتوس Status

 

[/one_half_last]

پرداخت

[one_half]

وب2:

پی پل PayPal

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

متامسک Metamask

 

[/one_half_last]

حمل و نقل

[one_half]

وب2:

اوبر Uber

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

دیمو DIMO

 

[/one_half_last]

فضای ذخیره‌سازی اطلاعات

[one_half]

وب2:

گوگل درایو Google Drive

مایکروسافت دراپ باکس Microsoft Dropbox

آمازون وب سرویس Amazon Web Services – AWS

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

بیت تورنت BitTorrent

فایل کوین Filecoin

آر ویو Arweave

استورج Storj

 

[/one_half_last]

ویدئو و پخش زنده آنلاین

[one_half]

وب2:

گوگل یوتوب Google YouTube

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

لایوپیر Livepeer

شیلر Shiller

 

[/one_half_last]

نقشه آنلاین و مسیریابی

[one_half]

وب2:

گوگل مپ Google Maps

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

هایو مپر Hivemapper

 

[/one_half_last]

مرورگر وب

[one_half]

وب2:

گوگل کروم Google Chrome

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

بریو Brave

 

[/one_half_last]

شبکه کسب‌وکار و کاریابی

[one_half]

وب2:

مایکروسافت لیندکدین Microsoft LinkedIn

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

برین تراست Braintrust

 

[/one_half_last]

فایروال

[one_half]

وب2:

نود32 ESET Nod32 Internet Security

 

[/one_half][one_half_last]

وب3:

کلیرساین ClearSign

 

[/one_half_last]

اگر کمی دقت کنید می‌بینید که نام شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر گوگل، اپل، مایکروسافت و متا در حوزه‌های مختلف بارها تکرار شده است. این خود نشان از انحصار در اقتصاد و کسب‌وکار متمرکز امروز می‌باشد. وب3 با کمک فناوری بلاکچین و رمزارزها، آمده تا انحصار و تمرکز را از بین ببرد.

از طرف دیگر، تعداد کمِ پروژه‌های وب3 بیانگر فرصت‌های بیشماری است که پیش روی توسعه دهندگان نرم‌افزار، مدیران محصول، و افراد و شرکت‌های خلاق می‌باشد.

اتحادیه دامین وب3 W3DA

به نقل از ارزاخبار اتحادیه دامین وب3 (Web3 Domain Alliance – W3DA) یک سازمان تحت رهبری اعضا و عضو محور است که به بهبود محیط‌های فناوری و سیاست عمومی برای کاربران خدمات نام دامنه بلاکچینی اختصاص دارد.

ماموریت W3DA